Wybuchy wulkanów przyczyniły się do epidemii Czarnej Śmierci

5 grudnia 2025, 11:10

Martin Bauch z Instytutu Historii i Kultury Europy Wschodniej im. Leibniza oraz Ulf Büntgen z University of Cambridge uważają, że do pandemii Czarnej Śmierci, która w połowie XIV wieku mogła zabić nawet połowę populacji Europy, przyczynił się... wybuch wulkanu w tropikach. Wyniki swoich badań naukowcy opisali na łamach Nature Communications. Earth & Environment.Wielka pandemia, jedna z największych w historii ludzkości, rozpoczęła się w Europie 1347 roku.



W Pasie Kuipera zauważono nieznaną wcześniej strukturę

25 listopada 2025, 10:28

W 2011 roku Jean-Marc Petit z Institut UTINAM odkrył w Pasie Kuipera wyraźne zagęszczenie obiektów o małym nachyleniu względem ekliptyki. Nazwał je „jądrem” Pasa. Pojawiło się wówczas pytanie, czy to jedyna struktura, czy tez w Pasie Kupiera istnieją inne. Zespół naukowców z Princeton University, kierowany przez Amira Siraja, doniósł właśnie o zauważeniu kolejnej struktury.


Naukowcy otworzyli drogę do uzyskania nowych gatunków roślin hodowlanych

21 listopada 2025, 10:16

Proces zapylania to jedna z wielkich tajemnic roślin. Zagadką jest, w jaki sposób podczas jednoczesnego uwalniania olbrzymich ilości pyłku przez dziesiątki gatunków, pojedyncza roślina decyduje, które ziarno pyłku zaakceptować, a które odrzucić. Do poznania tej tajemnicy przybliżają nas prace uczonych z University of Masschusetts Amherst i Uniwersytetu Rolniczego w Szantungu w Chinach.


Chiński detektor neutrin nowej generacji dostarczył pierwszych wyników naukowych

20 listopada 2025, 10:31

Instytut Fizyki Wysokich Energii Chińskiej Akademii Nauk poinformował, że po ponad dziesięciu latach prac projektowych i konstrukcyjnych uruchomiono Podziemne Obserwatorium Neutrin Jiangmen (JUNO) i otrzymano pierwsze wyniki. JUNO jest pierwszym na świecie wielkim wykrywaczem neutrin nowej generacji. Wstępne wyniki wskazują, że urządzenie w pełni spełnia założenia techniczne, a w niektórych obszarach działa lepiej, niż się spodziewano.


W Fabryce Antymaterii atomy antywodoru powstają 8-krotnie szybciej niż dotychczas

19 listopada 2025, 18:15

Nowa technika chłodzenia w Fabryce Antymaterii w CERN-ie pozwala na 8-krotnie szybszą produkcję atomów antywodoru. Naukowcy z eksperymentu ALPHA poinformowali na łamach Nature, że obecnie są w stanie uzyskać ponad 15 000 atomów antywodoru w czasie krótszym niż 7 godzin. Jeszcze 10 lat temu uznano by to za science fiction, mówi rzecznik prasowy ALPHA Jeffrey Hangst. Dzięki łatwiejszemu dostępowi do większej liczby atomów antywodoru możemy badać antymaterię szybciej i bardziej szczegółowo.


Nowojorscy uczeni odwrócili proces odrzucenia świńskiej nerki przeszczepionej człowiekowi

19 listopada 2025, 09:55

Medycyna na całym świecie ma problem z niedostateczną liczbą dawców organów. By temu zaradzić od dłuższego czasu prowadzi się – z większymi lub mniejszymi sukcesami – prace nad ksenotransplantacją, czyli przeszczepianiem organów od innych gatunków zwierząt. Wykorzystuje się w tym celu świnie. Zwierzęta są poddawane genetycznym modyfikacjom, których celem jest powstrzymanie układu odpornościowego dawcy przed rozpoznaniem organu jako obcego, zaatakowanie go i odrzucenie przeszczepu. Mimo tych modyfikacji organizm człowieka nadal może zaatakować i odrzucić organ.


Wszechświat rozszerza się coraz wolniej, nie coraz szybciej, twierdzą Koreańczycy

12 listopada 2025, 12:43

Nasze badania pokazują, że wszechświat wszedł w fazę spowalniającego rozszerzania się, a ewolucja ciemnej energii jest szybsza, niż dotychczas sądzono. Jeśli te wyniki się potwierdzą, będzie to oznaczało znaczącą zmianę paradygmatu obowiązującego w kosmologii od czasu odkrycia ciemnej energii przed 27 laty, mówi profesor Young-Wook Lee z Uniwersytetu Yonsei w Korei Południowej. Wyniki badań, opublikowane na łamach Monthly Notices of the Royal Astronomical Society podważają obowiązującą teorię, zgodnie z którą ciemna energia powoduje, że galaktyki oddalają się od siebie z coraz większą prędkością.


Zmienia się układ sił w świecie nauki. Chiny szybko umacniają swoją pozycję

10 listopada 2025, 09:43

Na czele międzynarodowych zespołów naukowych coraz częściej będą stali badacze z Chin, informują naukowcy z Uniwersytetów w Chicago i Wuhan. Amerykanie postanowili przewidzieć, jak zmieni się rozkład sił w światowej nauce w przyszłości. W tym celu najpierw wytrenowali model sztucznej inteligencji na 80 000 artykułów naukowych opublikowanych w najlepszych magazynach naukowych świata. Algorytm dowiadywał się z nich, kto był autorem pracy, kto stał na czele zespołu badawczego. Następnie przetestowano go na bazie danych OpenAlex, w której wymienionych jest niemal 6 milionów artykułów naukowych.


Zróżnicowane slumsy XIX-wiecznego Manchesteru. Mieszkała w nich też klasa średnia

4 listopada 2025, 08:09

Slumsy XIX-wiecznego Manchesteru są symbolem ciężkich warunków życia rozwijającego się industrialnego społeczeństwa kapitalistycznego. Obrazowo opisał je Fryderyk Engels w swoim „Położeniu klasy robotniczej w Anglii” z 1845 roku. Wielu historyków opierało się na opisie Engelsa, chociaż jego utożsamiania podziału klasowego z segregacją przestrzenną poddawane było coraz większej krytyce.


Flawanole chronią nas przed skutkami długotrwałego siedzenia

30 października 2025, 12:03

Niezależnie od tego, czy siedzimy za biurkiem w pracy, na fotelu czytając książkę czy za kierownicą samochodu, długotrwałe siedzenie ma negatywny wpływ na nasz układ krwionośny. Jego skutki mogą być naprawdę poważne. Już 1-procentowe osłabienie działania naczyń krwionośnych badane metodą FMD, reaktywnego rozszerzenia tętnicy ramiennej, która mierzy elastyczność tętnic, powiązana jest z 13-procentowym wzrostem ryzyka chorób układu krążenia, takich jak choroba niedokrwienna serca, udar czy atak serca.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy